Voerakkers voor insecten

Het inzaaien van bijenvoerakkers
Het houden van sterke, gezonde bijenvolken is essentieel voor het winnen van honing. Alleen sterke en gezonde bijenvolken kunnen effectief bestuivingswerk verrichten. Een goede voedselvoorziening, ofwel een rijke bijenweide, is van levensbelang voor bijen van het vroege voorjaar tot de late herfst. Helaas hebben bijen vaak te lijden onder een gebrek aan voldoende voedselbronnen. Om bijen te behouden, is het verbeteren van de voedselvoorziening noodzakelijk. Zonder voldoende voedsel is het onmogelijk om bijen te houden. Een van de vele manieren om de voedselvoorziening te verbeteren, is het inzaaien van bijenvoerakkers, wat de gezondheid van bijen ten goede komt. Dit geldt niet alleen voor honingbijen, maar ook voor hommels, solitaire bijen en andere nuttige bestuivende insecten.

Geschikte gewassen
In principe is elk gewas dat door bijen wordt bezocht, voldoende nectar en stuifmeel produceert, en gemakkelijk en goedkoop te telen is, geschikt als bijenvoerakker. De volgende gewassen hebben hun waarde in de praktijk bewezen:

Bladramenas, Siletta,(Raphanus radius). 

Bloemkleur wit tot lila, kruisbloemig. Levert nectar en stuifmeel. Geschikt voor alle grondsoorten. Bloeit zes weken na zaaien. Hoeveelheid zaaizaad 50 kg per ha. Is tevens geschikt om in te zaaien in wild en vogelveerakkers. Goede bodemverbeteraar. Er zijn thans aaltjesresistente soorten beschikbaar. Zaaitijd vanaf maart tot september.

Witte mosterd, (Sinapus alba) 

Bloemkleur geel, kruisbloemig.    Levert nectar en stuifmeel. Is geschikt voor alle grondsoorten. Zaaitijd vanaf april tot en met augustus. Bloeit vanaf zes weken na zaaien. Vormt geen opslagproblemen in tegenstelling tot zwarte mosterd. Geschikt als groenbemester en om in te zaaien in wild en vogelveerakkers. Er bestaan thans selecties om in te zaaien op aaltjesgevoelige grond. Hoeveelheid zaaizaad 15 kg. per ha.

Nootzoetraapzaad, (Brassica oleofera “Annua”). 

Bloemkleur geel, kruisbloemig. Levert nectar en stuifmeel. Geschikt voor alle grondsoorten. Zaaitijd vanaf april tot september. Bloeit vanaf vier weken na zaaien.  Hoeveelheid zaaizaad 20 kg per ha. Geschikt als groenbemester en om in te zaaien in wild en vogelvoerakker. Dit gewas is uitstekend geschikt om in te zaaien wanneer men maar korte tijd over de grond kan beschikken. Goede, goedkope hulpkrachtplant. Niet inzaaien op grond waar de plantenziekte knolvoet in voorkomt.

Phacelia, (Phacelia tanaecetifolia). 

Bloemkleur blauw, Bosliefjesfamilie. Levert nectar en  stuifmeel. Geeft bij laat inzaaien geen nectar, maar wel veel blauw stuifmeel. Geschikt voor alle grondsoorten, levert op zware kleigrond minder nectar. Zaaitijd vanaf april tot einde juli. Bloeit vanaf zes weken na zaaien. Geschikt als groenbemester en voor wild en vogelveerakkers. Aan te bevelen voor percelen waar problemen zijn met knolvoet en aaltjes en waar kruisbloemige gewassen minder gewenst zijn.

Bernagie of komkommerkruid, (Borago officinalis). 

Bloemkleur blauw, Ruwbladigenfamilie. Levert nectar en stuifmeel. Geschikt voor alle grondsoorten. Zaaitijd vanaf april tot augustus. Hoeveelheid zaaizaad 10 kg per ha. Zeer geschikt als groenbemester en bodemverbeteraar. Aan te bevelen op percelen waar kruisbloemigen in verband met bodemziekten minder gewenst zijn. Geschikt voor wild en vogelveerakkers.

Boekweit, (Fagopyrum esculentum). 

Bloemkleur wit tot roze, Duizendknoopfamilie. Levert nectar en stuifmeel.   Kan op de armste grond worden geteeld. Wegens de gevoeligheid voor nachtvorst dient boekweit niet voor eind mei te worden gezaaid. Hoeveelheid zaaizaad 100 kg per ha. Bloeit 100 dagen na zaaien. Geschikt voor wild en vogelvoerakkers.

Lupine, (Lupinus ssp.). 

Een vlinderbloemig groenbemestinggewas met goede eigenschappen als bodemverbeteraar. Omdat enige lupinesoorten giftig zijn voor dieren wordt aangeraden zogenaamde zoete lupinen te zaaien. Bijen verzamelen hoofdzakelijk stuifmeel op lupinen. Zaaien van april tot juli. Bloeit van de zomer tot de herfst. Hoeveelheid zaaizaad 120 tot 150 kg per ha. Geschikt voor wild en vogelveerakkers.

Bosliefje, (Nemophila menziesii). 

Bloemkleur variaties in wit en blauw, -Bosliefjesfamilie. Levert nectar en stuifmeel. Laagblijvend gewas met een lange bloeiduur. Zaaien vanaf april, bloeit dan van eind mei tot in de late herfst. Ook geschikt voor de arme grondsoorten. Een aanwinst voor de insectenwereld. Elke imker zou dit gewas moeten zaaien.

Witte klaver, (Trifolium repens). 

Bloemkleur wit, Vlinderbloemigenfamilie. Levert nectar en stuifmeel, kleur stuifmeel bruinachtig. Wordt vooral druk bevlogen bij zwoel warm weer. Geschikt voor alle grondsoorten, zaaitijd  februari-maart, zaaidiepte 1 cm. Om als groenbemester in te zaaien is ook inzaaien in juli en augustus mogelijk.Witte klaver kan ook dienen als bodembedekkende onkruidwering bijvoorbeeld tussen kerstdennen, verdraagt goed schaduw en heeft minder moeheidproblemen dan bij andere vlinderbloemigen. Levert ook gemengd in grasland een goede dracht.

Incarnaatklaver, (Trifolium incarnatum). 

Bloemkleur diep donkerrood, Vlinderbloemigenfamilie. Een vlinderbloemige drachtplant die geschikt is voor zand- en kleigrond. Levert nectar en stuifmeel. Bodemverbeteraar, erosie beschermer en voedselplant voor dieren. Zaaien augustus, begin september, overwintert dan vrij goed en bloeit hierna in mei van het volgende jaar. Zaaien op drie cm. diepte en goed aanwalsen. Is gevoelig voor meeldauw.

Witte honingklaver, (Melilotus alba). 

Bloemkleur wit, Vlinderbloemigenfamilie. Is geschikt voor klei- en zandgrond. Levert nectar en stuifmeel. Zaaitijd maart tot mei, dan bloei van juni tot september. Bij inzaai in augustus-september valt de bloei in mei juni van het volgende jaar. Niet te vaak achter elkaar op hetzelfde perceel gebruiken in verband met het optreden van moeheid verschijnselen in de grond. Het toepassen van vruchtwisseling is in het algemeen aan te raden. Zeer goede drachtplant die rijk en langdurig bloeit. Ook goed te gebruiken bij de inzaai van grote stuivende oppervlaktes, zoals op de Maasvlakte bij Rotterdam in het verleden is gebeurd. Is geschikt voor gronden die vrijkomen na grootschalig grondverzet of na ontgrondingen. Verder te gebruiken als pioniersvegetatie op puinhellingen, op steenbergen en bij mergelexploitaties. Het gebruik van entstof bij het zaaizaad is bij dit gewas erg belangrijk.

Veldbonen (Vicia faba). 

De namen tuinboon, paardenboon, duiveboon en waalse boon worden bepaald door het duizend zadengewicht dat onderling verschilt, verder heten ze allen Vicia faba. Bloemkleur wit of wit met zwarte vlek, Vlinderbloemigenfamilie. Geschikt voor alle grondsoorten. Levert nectar en stuifmeel en via de schutblaadjes nectar, ook als het gewas niet bloeit,z elfs op heel jonge plantjes. Zaaitijd februari-maart.180 tot 220 kg per ha. Zaaidiepte 8 tot 10 cm. Rijafstand 30 tot 50 cm. Bij gemengd zaaien tot half juli 40 tot 50 kg per ha. Goede diepwortelende groenbemester. Goede diervoeding en geschikt als wildvoerakker.

Praktische aanwijzingen
• Grondgebruik: Maak duidelijke afspraken over de beschikbaarheid van de grond, gewaskeuze, en de condities na gebruik.
• Bodembeheer: Vermijd het gebruik van drijfmest, kunstmest en bestrijdingsmiddelen waar mogelijk.
• Zaaimethode: Zaai machinaal op rijen om kosten te besparen en onkruid onder controle te houden.
• Braakliggende grond: Elk perceel, ongeacht grootte, kan als bijenvoerakker worden gebruikt.

Samenwerking
Het inzaaien van bijenvoerakkers is een gezamenlijke inspanning van boeren, tuinders, imkers, vogelliefhebbers, jagers en natuurbeschermers. Het dient een gemeenschappelijk doel: het verbeteren van de voedselvoorziening voor bijen en andere nuttige insecten, het verrijken van het bodemleven, en het bieden van voedsel voor vogels en andere dieren. Door braakliggende gronden in te zaaien met geschikte gewassen, dragen we bij aan een rijker en diverser ecosysteem.

Het inzaaien van bijenvoerakkers.pdf (183.78KB)

Het inzaaien van bijenvoerakkers.pdf (183.78KB)