Zwermen

In de maanden mei en juni is het zwermseizoen voor bijen. Dit is een natuurlijk proces waarbij een bijenvolk zich splitst om een nieuwe kolonie te vormen. Het zwermen is een fascinerend fenomeen, maar het kan ook uitdagingen met zich meebrengen, vooral in stedelijke gebieden waar bijen moeilijk een geschikte plek kunnen vinden. Hieronder vind je meer informatie over zwermen, waar je ze kunt vinden en wat je kunt doen als je er een tegenkomt.

Wat is zwermen?
Zwermen is een manier voor bijen om zich voort te planten en nieuwe kolonies te stichten. Dit gebeurt meestal in het late voorjaar of de vroege zomer, wanneer het bijenvolk sterk genoeg is en er voldoende voedsel beschikbaar is. Het proces verloopt als volgt:

1. Voorbereiding: Voordat bijen gaan zwermen, vullen ze hun honingmaag met honing. Dit zorgt ervoor dat ze tijdens hun reis voldoende energie hebben.
2. Vertrek: Ongeveer de helft van het volk, inclusief de oude koningin, verlaat de kast. Dit gebeurt vaak met veel spektakel: een grote wolk van bijen vult de lucht, wat een indrukwekkend gezicht is.
3. Trosvorming: Na een korte vlucht vormen de bijen een dichte tros, meestal aan een tak, hek of ander object. Dit is een tijdelijke rustplaats terwijl speurbijen op zoek gaan naar een geschikte nieuwe huisvesting.
4. Nieuwe huisvesting: Zodra de speurbijen een geschikte plek hebben gevonden, verhuist de zwerm naar hun nieuwe thuis.

Waar vind je zwermen?
Zwermen kunnen op verschillende plekken voorkomen:
• Dichtbij de kast: Soms vormen zwermen een tros vlakbij de oorspronkelijke bijenkast, bijvoorbeeld aan een tak of hek.
• Verder weg: Zwermen kunnen ook honderden meters verderop terechtkomen, afhankelijk van waar de speurbijen een geschikte plek vinden.
• Ongebruikelijke plekken: Bijen kunnen zich ook vestigen op minder voor de hand liggende plekken, zoals schoorstenen, spouwmuren of zelfs auto's.

Waarom zwermen bijen?
Zwermen is een natuurlijk proces dat verschillende doelen dient:
1. Voortplanting: Het stichten van nieuwe kolonies is essentieel voor de overleving van de soort.
2. Ruimtegebrek: Als een bijenkast te vol wordt, kan het volk besluiten te zwermen om meer ruimte te creëren.
3. Genetische diversiteit: Door te zwermen, verspreiden bijen hun genen over een groter gebied.

Uitdagingen voor zwermen

Helaas is het voor bijen tegenwoordig steeds moeilijker om een geschikte natuurlijke plek te vinden. Dit komt door:
• Verdwijnen van holle bomen: Door ontbossing en stedelijke ontwikkeling zijn natuurlijke nestplaatsen schaarser geworden.
• Stedelijke omgevingen: In steden zijn bijen vaak afhankelijk van imkers, omdat er weinig geschikte plekken zijn om zich te vestigen.
• Verdwijnen van holle bomen: Door ontbossing en stedelijke ontwikkeling zijn natuurlijke nestplaatsen schaarser geworden.

Wat kun je doen als je een zwerm ziet?
Als je een zwerm tegenkomt, is het belangrijk om rustig te blijven. Zwermende bijen zijn over het algemeen niet agressief, omdat ze zich hebben volgegeten met honing en daardoor minder goed kunnen steken. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:
1. Blijf op afstand: Houd afstand en laat de bijen met rust. Meestal blijven ze maar een paar uur tot een dag op dezelfde plek.
2. Neem contact op met een imker: Als de zwerm op een lastige plek zit (bijvoorbeeld in een woonwijk), kun je een lokale imker inschakelen. Veel imkers zijn blij om zwermen op te halen en een nieuwe kast te bieden.
3. Meld de zwerm: Neem contact op met het bestuur

Hoe gaan imkers om met zwermen?
Vroeger lieten imkers hun bijen vaak zwermen en voegden ze de volken later weer samen of verkochten ze een zwerm. Tegenwoordig proberen de meeste imkers zwermen zoveel mogelijk te voorkomen, omdat:
• Stedelijke omgevingen: Bijenkasten staan vaak in stedelijke gebieden, waar zwermen voor overlast kunnen zorgen.
• Honingproductie: Grote volken produceren meer honing, en zwermen kunnen de honingopbrengst verminderen.
• Beheersbaarheid: Het voorkomen van zwermen maakt het makkelijker om bijenvolken te beheren.

Imkers gebruiken verschillende technieken om zwermen te voorkomen, zoals:
• Het maken van een kunstzwerm: Hierbij wordt een deel van het volk kunstmatig gesplitst.
• Ruimte bieden: Door extra ruimte in de kast te creëren, wordt zwermneiging verminderd.
• Koninkinnenteelt: Het vervangen van de koningin kan zwermen voorkomen.

Conclusie
Zwermen is een natuurlijk en fascinerend proces dat essentieel is voor de overleving van bijen. Hoewel het voor imkers soms uitdagingen met zich meebrengt, is het ook een kans om nieuwe volken te creëren en bij te dragen aan de biodiversiteit. Als je een zwerm ziet, kun je het beste contact opnemen met een imker, die de bijen een nieuwe thuis kan bieden. Zo help je niet alleen de bijen, maar ook de natuur! 🐝

Heeft u een zwerm gezien? Neem contact op met het bestuur